Nog niet zolang gelden bracht Netflix een documentaire uit die een essentiële boodschap van Sea First visualiseert: de problemen van de oceaan zijn immens en we moeten dringend iets veranderen. Seaspiracy is een call to action van een jonge filmmaker die het gesprek aangaat met organisaties, wetenschappers en activisten over de desastreuze effecten van de mens op de oceaan. Het wordt tijd dat de oceaan de aandacht krijgt die het verdient, en deze provocerende documentaire die momenteel trending is op sociale media doet daar in ieder geval goed aan.
Van schoonheid tot viesheid
Seaspiracy vertelt het verhaal van de 27-jarige Ali Tabrizi. Van jongs af aan had hij een passie voor de oceaan. Hij droomde ervan om als filmmaker de schoonheid van de oceaan te delen. Echter kwam hij er al snel achter dat er een minder mooie kant aan het verhaal zit. Zoals de enorme impact van de plastic soep waar de oceaan mee kampt. Wist je dat er meer microplastics in de oceaan zijn dan sterren in de Melkweg? De schrikbarende afname van talloze zeedierenpopulaties. Een ecosysteem dat volledig uit balans gebracht wordt door de mens. Plasticvervuiling is inmiddels een bekend probleem. Hiervoor zijn er talrijke initiatieven zijn ontstaan om bewustwording rondom dit thema te vergroten.
De ommekeer
Dit was ook een kantelpunt voor Tabrizi: hij realiseerde zich dat zijn consumptiegedrag onderdeel van het probleem van de oceaan was, en kwam in actie. Zo deed hij aan Beach Clean-Ups, voerde actie tegen single-use plastics en doneerde aan oceaan-gerelateerde goede doelen. Hij ging zich hier meer in verdiepen. Zo kwam hij in contact met Kip Anderson (maker van Cowspiracy). Ze gingen een samenwerking aan om de vragen die centraal staan in Seaspiracy. Wat is er mis met vis, en hoe kunnen we op deze schaal doorgaan met onze consumptie als de oceaan eronder lijdt?
Het belang van de oceaan
De oceaan bedekt ruim 70% van het oppervlak van onze planeet. Vooralsnog is er tot op heden zo’n 90% hiervan onontdekt. “Een onverwoestbare bron van inspiratie”. Zoals Ali Tabrizi zijn fascinatie noemde. Helaas laten zijn pijnlijke beelden ook zien dat de oceaan allesbehalve onverwoestbaar is. Terwijl de oceaan (met haar bewoners) juist van wereldbelang is voor ons leven op aarde.
Seaspiracy accentueert de samenhangendheid van de ecosystemen. Zo worden we aan de hand meegenomen van interviews, animaties en datavisualisaties mee het diepe in. In relatief korte tijd komen ontelbare kwesties aan bod die benadrukken hoe belangrijk de gezondheid van de oceaan is.
Sylvia Earle (oceanograaf, oprichter van Mission Blue) stelt: “We begrijpen dat het planten van bomen belangrijk is voor de opname van CO2, maar niets is belangrijker dan het behouden van de integriteit van de marine ecosystemen”.
Koolstoffilter
Iedereen weet wel dat bomen CO2 opnemen en zuurstof produceren. Weet lang niet iedereen dat de oceaan onze grootste koolstoffilter is. En door de fotosynthese van algen zoals plantaardig plankton (fytoplankton) verantwoordelijk is voor meer zuurstof dan bomen. In de documentaire wordt zelfs gesproken over 80% van alle zuurstof. “Als je klimaatverandering wilt aanpakken, moet je allereerst de oceaan beschermen” benadrukt Paul Watson (oprichter van Sea Shepherd).
Ruimteschip
Zo vergelijkt Paul onze planeet met een ruimteschip waarvan de aardbewoners de crewleden zijn. Zoals elk ruimteschip, heeft het een leefsysteem voor voedsel- en zuurstofvoorziening en klimaatregulering. Wanneer er echter te veel crewleden gedood worden. Zal het schip na een tijd niet meer functioneren, omdat er onderdelen van het systeem stuk gaan en geen ingenieurs meer zijn. Seaspiracy toont beelden van aangespoelde walvissen met een buik vol plastic, half levende haaien met geamputeerde vinnen en miljoenen dieren die (bedoeld of onbedoeld) hun dood vinden in visnetten: we gaan heel slecht om met onze crewleden.
Jacht op Zee
Als Tabrizi nadenkt over de essentiële functie van de slinkende populatie walvissen voor onze planeet. Vraagt hij zich zich af waarom er überhaupt nog op dit soort dieren gejaagd wordt. Dat is toch iets van vroeger? Niets blijkt minder waar. Ondanks een internationaal verbod op walvisjacht. Zijn de dieren nog nooit veilig geweest voor (illegale) jagers. Japan kondigde vorig jaar zelfs officieel aan de walvisjacht weer te hervatten. Dit is niet de enige controversiële kwestie waar de landen die zich gedistantieerd hebben van deze zeeslacht verontwaardigd op reageren.
Dolfijnen
Daarom besluit Tabrizi om het Seaspiracy verhaal te volgen naar Japan. De reis begint in Taiji. Bij de beruchte inham waar (ondanks internationale ophef) de zee jaarlijks rood kleurt door de dolfijnenslacht. Met tranen in zijn ogen legt Tabrizi beelden vast van het slagveld, en de emotionele toon van de docu is gezet. Tabrizi vervolgt dat hij als kind groot fan van dolfinaria was. En net als de meeste mensen had hij zich nooit afgevraagd hoe de dieren daar terecht komen.
Antwoord
Voormalig dolfijnenvanger en -trainer Rick O’Barry (The Dolphin Project en The Cove) heeft het antwoord voor hem: Taiji. Dolfinaria betalen tot wel 100.000 euro voor een getrainde dolfijn. Ineens zijn de herinneringen aan zijn Sea Life bezoeken minder leuk. Met Seaspiracy wil Tabrizi het verhaal vertellen van alle zeedieren die zelf geen stemgeluid hebben. Hoe de oceaan er namelijk in onze dromen uit ziet, is helaas in veel gevallen geen representatie van de werkelijkheid.
Haai
Seaspiracy vervolgt de shockroute langs de haaienvinnenindustrie. Eén van de oorzaken waardoor de haaienpopulaties sinds 1970 met 80-99 procent zijn gekrompen. Paul de Gelder (een ex-marinier die door een haaienaanval twee ledematen verloor) hield zich na zijn ongeluk intensief bezig met zijn vermeende vijand.
De mens gevaarlijker voor de haai, dan de haai voor de mens
Hierdoor kwam hij tot de conclusie dat hij juist voor haaien op moest komen, want de mens is veel gevaarlijker voor de haai dan andersom. Waar gemiddeld een handjevol mensen per jaar sterft door toedoen van een haai, zijn 11.000 tot 30.000 haaien het slachtoffer van de mens, per uur! De Gelder benadrukt het belang van de grote vissen: “We zouden eerder bang moeten zijn voor geen haaien in de oceaan, dan voor haaien.” Haaien houden met hun positie in de voedselketen populaties in stand, en daarmee de balans van het ecosysteem. De afname van de haaienpopulatie is echter niet alleen aan de haaienvinnensoep-traditie te verwijten. De Gelder schat dat de helft van de haaien die door mensen gedood worden, de dood vinden als bijvangst.
Accidental Catch
We zijn massaal verontwaardigd over de Japanse dolfijnenjacht of de Chinese haaienvinnen taferelen, maar helaas komt de volgende industrie dichterbij: het aantal dolfijnen en haaien dat jaarlijks als bijvangst in de reguliere visserij sterft, is vele malen groter. Seaspiracy stelt dat 40% van de gevangen mariene dieren sterft als bijvangst. Dit wordt in de visindustrie ook wel accidental catch genoemd. Het gaat hier om alle dieren die in vissersnetten opgehaald worden en die niet tot de diersoort behoren waar met opzet naar gevist wordt. Door de effecten van de reguliere visindustrie onder de loep te nemen, laat Seaspiracy zien dat de problemen van de oceaan dichter in onze invloedssfeer liggen, dan we doorgaans denken.
Wil je dit artikel verder lezen? Dan kan dat hier
Kom in actie
Heb jij deze MUST SEA al gezien? Is jouw passie voor de oceaan ook (extra) aangewakkerd en wil je iets doen?
- Praat met ons mee in onze nieuwe actiegroep
- Word vrijwilliger bij Sea First
- Doneer zodat Sea First meer gratis lessen kan geven over ocean literacy
Dit artikel is geschreven door Sanne Noordegraaf, voor Seafirst en goede doelen zondag van Vegalifestyle.nl