Er is de laatste jaren steeds meer discussie over zoetstoffen. Is dit wel zo gezond? Is het niet schadelijk voor ons lichaam? Wil jij ook antwoorden op deze vragen? In deze blog lees je er meer over.
Wat zijn zoetstoffen?
Zoetstof is een stof die een deel van suiker vervangt in producten zoals frisdranken en sap. Ze zorgen ervoor dat deze producten even zoet smaken als producten waar veel suiker in zit. Door de zoetstof bevat een product minder calorieën. Zoetstoffen zijn ook los verkrijgbaar als zoetjes, poeder of oplossing. Alle zoetstoffen die gebruikt mogen worden, hebben een E-nummer. Zoetstoffen zonder E-nummer komen niet in een product terecht.
Twee soorten
Er zijn twee soorten zoetstoffen: polyolen en intensieve zoetstoffen.
Zoetstoffen
Hieronder zet ik een paar zoetstoffen die gebruikt worden in producten:
Polyol:
Polyolen zijn niet-intensieve stoffen. Ze zijn bijna net zo zoet als suiker. De smaak lijkt bijna op suiker en heeft geen bijsmaak zoals de meeste intensieve stoffen. Ze worden gemaakt in de fabriek, maar zijn ook in kleine hoeveelheden aanwezig in fruit- en groentesoorten.
Sorbitol
De E-nummer voor sorbitol is E420. Sorbitol zit in zuivelproducten, chocolade, snoep, kauwgom, koek en gebak, voedingssupplementen, ijs, mais, kokos, sauzen en komt ook voor in verzorgingsproducten. Sorbitol is een hydraterende stof die ervoor zorgt dat je huid water vasthoud en het zorgt ervoor dat producten ook niet uitdrogen. De stof is fris van smaak. Het komt van nature voor in fruit. De naam komt van de lijsterbes (Sorbus). In veel voedingsproducten vind je deze stof terug in de vorm van siroop. Doordat deze stof water vasthoudt geeft het veel voedingsproducten een smeuïge textuur. Daarnaast is deze stof een stabilisator en helpt het de houdbaarheid te verlengen van producten.
Lactitol
De E-nummer voor lactitol is E966. Lactitol zit in zuivelproducten, chocolade, snoep, kauwgom, koek en gebak, voedingssupplementen, ijs, suikervervangers en sauzen. Het wordt gebruikt als zoetstof, maar ook als laxeermiddel. Het heeft een zuivere, zoete, suikerachtige smaak die geen nasmaak heeft. Het heeft gunstige effecten op de darmflora. Deze zoetstof wordt uit lactose of melksuiker gehaald. Het is oplosbaar in water en kan gekookt worden.
Erythritol
De E-nummer voor Erythritol is E968. Erythritol zit in zuivelproducten, chocolade, snoep, kauwgom, koek en gebak, gefermenteerde producten, paddenstoelen, voedingssupplementen, frisdranken, ijs. Het heeft een zoete smaak en is caloriearm. Deze zoetstof wordt door een natuurlijke fermentatie gewonnen. Dit wordt verkregen uit het fermentatieproces van glucose door een gist. Het lijkt heel erg op gewoon suiker. Deze stof wordt grotendeels opgenomen in de grote darm en uitgescheiden via de urine. Erythritol heeft een frisse effect waardoor het zeer gewild is in kauwgom. Gemend met vaste vetten zoals kokosolie laat erythritol voedingsproducten er vettig uitzien.
Intensieve stoffen:
Intensieve zoetstoffen zijn 30 (cyclamaten) keer tot wel 37.000 (advantaam)keer zoeter dan suiker. Ze hebben bijna geen calorieën doordat je maar een klein beetje nodig hebt.
Stevia/stevioglycociden
De E-nummer voor stevia is E960. Stevia zit in zuivelproducten, zoetzure groenten en fruit in blik of glas, jam, chocolade, kauwgom, sauzen, noten, voedingssupplementen. Het is een plant waarvan de bladeren zoet zijn en een licht drop smaak hebben. De stof die in de bladeren zit wordt toegevoegd aan voedingsmiddelen. Deze zoetstof heeft geen effect op het bloedsuikergehalte en is dus geschikt voor mensen met diabetes. Stevia wordt vaak gebruikt in combinatie met andere suikers. Hierdoor bevatten producten met stevia wel calorieën dan producten met andere zoetstoffen. Toch heeft het nog minder calorieën dan producten die met suiker zijn gezoet.
Aspartaam
De E-nummer voor aspartaam is E951. Aspartaam zit in zuivelproducten, ijs, chocolade, ontbijtgranen, zoetzure vis in blik of glas, soepen, vruchtendranken, frisdranken. Deze stof bevat bijna geen calorieën en lost moeilijk op in vloeistoffen. Toch is dit product veel bewerkt om het zo zoet mogelijk te maken. Het is 200 keer zoeter dan gewoon suiker en versterkt de smaak fruitaroma’s. Ons lichaam breekt deze zoetstof af tot asparaginezuur, fenylalanine en methanol. Mensen met PKU (fenylketonurie) moeten voorzichtig zijn met aspartaam. Zij missen een enzym waardoor zij het aminozuur fenylalanine niet verder kunnen omzetten tot tyrosine. Dit leidt tot een ophoping van de stof fenylalanine in het lichaam, waardoor er hersenschade kan ontstaan. Er staat altijd vermeld op de verpakking dat er aspartaam in zit. Er is veel onderzoek gedaan naar aspartaam, waar veel nadelen aan verboden zijn zoals hoofdpijn, hartkloppingen, hartkloppingen, depressie en stemmingswisselingen.
Sacharine
De E-nummer voor sacharine is E954. Sacharine zit in zuivelproducten, groenten en fruit in blik of glas, jam, snoep, sauzen, soepen, zoetjes, frisdranken, alcoholische dranken. Deze zoetstof heeft een iets bittere nasmaak en is lang houdbaar. Je kan deze zoetstof gebruiken bij het koken en bakken en kan het zelfs invriezen. Sacharine wordt niet omgezet in het lichaam, hierdoor wordt het uitgescheiden door de nieren.
Aspartaam- acesulfaamzout
De E-nummer voor aspartaam- acesulfaamzout is E962. Aspartaam- acesulfaamzout zit in zuivelproducten, snoep, boterhampasta, koek en gebak, zoetjes, soepen, frisdranken, desserts. Het is een combinatie van twee stoffen: aspartaam en acesulfaam-k. Door deze twee stoffen bij elkaar te voegen wordt er tijdens het proces vocht en kalium verwijderd. Het geeft een gelijkmatige zoetkracht bij producten in een zure en basische omgeving.
Advantaam
De E-nummer voor advantaam is E969. Advantaam zit in zuivelproducten, snoep, boterhampasta, koek en gebak, zoetjes, soepen, frisdranken, desserts. Deze zoetstof is 100 keer zoeter dan aspartaam. Het wordt in kleine mate opgenomen in het spijsverteringskanaal en gaat via de ontlasting weer naar buiten. Advantaam is oplosbaar in water en stabiel in hoge temperaturen. Deze stof wordt ook als smaakversterker gebruikt. De smaak is bijna hetzelfde als aspartaam, alleen bij advantaam blijft de zoete smaak langer aanhouden. Het wordt uit aspartaam en vanilline gehaald.
Waar zitten zoetstoffen in?
Zoetstoffen zitten in lightproducten om hun dezelfde smaak te geven als het originele product. Ze kunnen ook zitten in producten zoals: kauwvitamines en kauwgom.
Gezondheidseffecten
De Europese voedselveiligheidsautoriteit beoordeelt of de stoffen veilig gebruikt kunnen worden. Toch zijn er mensen die zoetstoffen liever mijden. Dat komt omdat er verhalen rond gingen dat zoetstoffen schadelijk zouden zijn voor onze gezondheid. Deze verhalen zijn vaak op verkeerde conclusies en verkeerde onderzoek gebaseerd.
Aspartaam is een zoetstof die in de fabriek wordt gemaakt en niet in de natuur voorkomt. Het is 200 keer zoeter dan suiker en bevat geen calorieën. Aspartaam wordt in ons lichaam omgezet in fenylalanine en asparaginezuur, waarbij methanol ontstaat. Dit zijn bekende stoffen voor het lichaam en kan deze goed verwerken.
Zoetstoffen hebben ook andere gezondheidseffecten:
- Minder calorieën met zoetstoffen.
- Verband met overgewicht.
- Effect op bloedsuikerspiegel.
- Effect op de tanden
Voedingsadvies
Zoetstoffen staan niet in de schijf van vijf. Hierdoor is het advies om niet te veel en te vaak hiervan te eten en te drinken. Je kunt producten met zoetstoffen wel gebruiken als je op je bloedsuikerspiegel wil letten. Zoetstoffen zijn veilig te eten.