Suiker, iets wat wij denk ik allemaal moeilijk vinden om te laten staan. Snoep, koek, frisdrank en ga zo maar door. Suiker zit ook in heel veel producten, waarvan je dit niet direct zou verwachten. Wist je dat je van te veel suiker diabetes type 2 kunt krijgen? En daar naast is er een vergrote kans op nog veel meer gezondheidsproblemen. Maar wanneer is teveel suiker nou teveel? En is het nou echt zo slecht als men zegt?
Wat is suiker?
Wat is suiker nu eigenlijk? Het is een zoetstof die aan veel eten en drinken toegevoegd wordt. Suiker behoort tot de koolhydraten. Suiker wordt gemaakt van suikerbiet en suikerriet, dit noemen we ook wel kristalsuiker. Van nature komt suiker onder andere voor in fruit, dit noemen we de fruitsuikers.
Suiker wordt aan heel veel voedingsproducten toegevoegd. Van buiten zie je vaak niet dat er suiker aan toegevoegd is, dat komt omdat het vermengd is met ingrediënten. Je hebt bewerkte suikers en onbewerkte suikers. De chemische naam voor suiker is sacharose, en een sacharosemolecuul bestaat uit glucose, fructose of een mengsel van beide.
Suiker is dus vooral een zoetstof met lege calorieën. Kristalsuiker wordt toegevoegd aan bewerkte producten, zoals frisdrank, chocola, snoep en gebak.
Het lichaam heeft koolhydraten nodig. Koolhydraten zijn een brandstof voor het lichaam. En zorgen ervoor dat je kunt bewegen (spieren) en denken. Er zijn twee soorten koolhydraten, snelle en langzame. Suiker behoort tot de snelle koolhydraten, ze geven snel energie en dit verdwijnt ook weer snel, de bekende suikerdip.
Je hebt dan ook weer verschillende soorten suiker die al bewerkt en klaar zijn om te gebruiken, bijvoorbeeld:
- Kristalsuiker
- Rietsuiker
- Vanillesuiker
- Basterdsuiker
- Poedersuiker
- Geleisuiker
En ga zo maar door
Dit zijn de bewerkte suikers, maar er zijn dus ook onbewerkte suikers. Denk hierbij aan vers fruit, gedroogd fruit of dadels. Ook valt honing hieronder, maar dat is weer niet vegan en daar lees je later meer over. Palmsuiker en kokosbloesemsuiker wordt ook gezien als een natuurlijke suiker, maar deze is echter licht bewerkt. Is dat dan allemaal ook gezonder is de vraag? Bij veel onderzoeken zeggen ze dat het lichaam geen onderscheid maakt tussen bijvoorbeeld natuurlijke fruitsuikers of toegevoegde suikers. Je lichaam verwerkt het op dezelfde manier. Wel blijft fruit toch gezonder om te eten omdat er veel gezonde voedingsstoffen inzitten, en dat heb je natuurlijk niet met bijvoorbeeld snoep.
Hoe is suiker ontstaan?
Hoe suiker is ontstaan is eigenlijk best een grappig verhaal. Daarvoor moeten we helemaal terug naar 500 voor christus. Het begon bij de groei van suikerrietstengels. Die stengels lijken best wel op bamboe om even een beeld te creëren. De mensen toen kauwden op die stengels, en dat gaf een zoete smaak. Zo kwamen zij aan hun ‘snoep’. Na een tijdje lukte het men om echt suiker uit die stengels te halen. En dat was het begin van suiker! Nu wordt het gemaakt uit suikerbiet, als die suikerbieten eenmaal bij de fabriek zijn worden ze gewassen en gesneden, in een bepaalde machine worden ze overspoeld met warm water en er blijft een suiker sap over. Dat wordt naar de spazuivering gepompt en daarna gekookt waarna het zich gaat hechten aan kleine kristallen die zijn aangebracht. Er ontstaat dan een kristalbrij, daarna wordt dat gecentrifugeerd waarna suiker overblijft.
Waar suiker allemaal in zit
In heel veel producten zit suiker. In een aantal typische dingen zoals: Frisdrank, chocola, snoep, veel soorten koek, cake enzovoort. Maar wist je dat er ook super veel suiker zit in producten waarvan wij dat helemaal niet verwachten? Aan veel producten wordt suiker toegevoegd om de producten langer houdbaar te laten zijn, of al zoetstof bijvoorbeeld. Wist jij bijvoorbeeld dat ik een pot doperwten-worteltjes maar liefst 6 suikerklontjes zitten? Of in een zak wortels die vacuümverpakt is, dat de wortels in suikerwater gelegen hebben om zo langer goed te blijven. Sauzen, pakken vruchtensappen. Het hoeft niet eens een extreem zoete smaak te hebben wil er suiker aan toegevoegd zijn. Lees daarom altijd goed het etiket.
Verschillende benamingen voor suiker
Suiker heeft meer dan 50 schuilnamen. Als je het etiket van een product leest zou je al snel merken dat bijna overal suiker in zit. Er hoeft niet perse suiker op te staan. Dit komt omdat fabrikanten andere benamingen voor suiker gebruiken. Enkele voorbeelden zijn fructose, aroma, dextrose, lactose, siroop, etc..
Wat doet suiker met je lichaam?
Ten eerste zitten er in suiker al niet de nodige vitaminen en mineralen die je lichaam nodig heeft om gezond te blijven. Als je te veel suiker eet en dus minder ander soort eten, krijg je dus automatisch een te kort aan de nodige vitaminen, mineralen maar ook vezels en dat is niet goed voor je lichaam. Ze worden ook wel lege calorieën genoemd. Teveel suiker brengt ook schade aan je gebit. Je lichaam zet suiker dan wel weer om in energie, wat ook nodig is voor je dagelijkse activiteiten. In dat geval zou je zeker kunnen zeggen dat suiker niet gezond is, maar ook weer niet mega slecht als je het eet met mate. Want dat is heel belangrijk, niet teveel nemen. Als je dat wel doet kan het zelfs gevaarlijk worden. Als je suiker eet geven je hersenen ook het stofje dopamine af. Dat geeft een gelukkig gevoel. Je hoort vaak van chocola dat je blijer wordt, daar zit dus ook best waarheid in.
Hoeveel suiker je dagelijks mag hebben
Een volwassen vrouw mag volgens het WHO-advies (wereldgezondheidsorganisatie) per dag ongeveer maximaal 50 gram suiker binnen krijgen. Een man mag dan net iets meer, namelijk rond de 60 gram, maar niet meer. Dit is omdat mannen meer energie verbruiken en dus nodig hebben. Het gaat hier om vrije suikers, dit zijn toegevoegde suikers maar ook bijvoorbeeld fruitsuikers in vruchtensap. Alles dus.
Gevolgen van te veel suiker
Te veel suiker kan zorgen voor erg veel gezondheidsproblemen. Hier een paar op een rijtje:
- Het tast je tanden aan. Denk aan gaatjes
- Suikers bevatten veel fructose, en dat kan overbelasting van je lever veroorzaken
- Je kan diabetes type 2 krijgen. Hier gaan wel wat stapjes aan vooraf, dus je moet wel heel lang veel suiker innemen mag dit gebeuren. Maar op diabetes zit je zeker niet te wachten
- Veel overgewicht en dan vooral bij kinderen
- Het kan leververvetting veroorzaken
- Je voelt je met een teveel aan suiker vaak erg vermoeid
Is suiker verslavend
Kan je verslaafd raken aan suiker is een hele veelvoorkomende vraag. Er is nooit bewijs voor geleverd. Hersenwetenschappers hebben er bijvoorbeeld onderzoek naar gedaan en daar kwam uit dat je niet kon spreken van suikerverslavingen, maar wel van een verslavingsachtig eetgedrag.
Als je suiker eet komt het stofje dopamine vrij in je hersenen, dat is een geluksstof. Dat komt bij meer dingen vrij trouwens, zoals sporten of bij drugs. Natuurlijk willen we meer van wat ons goed laat voelen, in dit geval suiker dus. Daarom kan je het wel snel te veel innemen.
Tips voor minder suiker
Er zijn heel wat dingen die je kan verminderen zodat je minder suikers binnen krijgt. Hier wat op een rij:
- Sauzen bevatten veel suiker. Je kan een hoop alternatieven gebruiken. Gebruik bijvoorbeeld meer kruiden en specerijen zodat je misschien haast geen saus meer mist. Of doe olijfolie door een salade in plaats van al die andere slasauzen. Ook is mosterd of pesto een goed alternatief. Veel opties dus.
- Gebruik minder pakjes met koken, maar maak zoveel mogelijk zelf
- Als je denkt aan ontbijt denk je vaak aan zoetigheid, dat hoort er toch wel een beetje bij. Ontzettend veel beleg bevat suikers, jam is bijvoorbeeld een grote boosdoener. Probeer in plaats daarvan vegan ei, havermout met noten, of een volle suikervrije vegan yoghurt.
- Veel drankjes bevatten ook veel suikers. Vooral frisdrank. Wist je dat vloeibaar suiker nog sneller in je lichaam wordt opgenomen? Je kunt het beste zoveel mogelijk water drinken. Mocht je dat saai vinden kan je water met citroen of munt maken. Thee is ook een goede optie. Ook zijn er bepaalde frisdranken zonder suikers. Denk aan cola zero of cola light, maar er is van bijna alles wel een light of zero vorm. Light-frisdrank heeft 30% minder suiker! Dat is nog al wat. De suiker is wel vaak deels of helemaal overgenomen door zoetstoffen.
- Mensen hebben al snel de neiging om veel te snacken door de dag heen. Pak geen snoep of koek, maar denk aan noten, pure chocolade etc.
Het gevaar van light producten
Light betekend verminderd. Het kan zitten in frisdrank, maar ook chips of pindakaas en ga zo maar door. Light-frisdrank heeft bijvoorbeeld 30% minder suiker. En dan denk je al snel dat dat beter is, maar dat is niet zo. Light frisdrank smaakt het zelfde, maar er zit dus minder suiker in. Hoe doen ze dat dan? Nou, ze maken gebruik van kunstmatige zoetstoffen, aspartaam. Suiker laat je insulineniveau stijgen, en zoetstoffen doen dat precies zo. Dus beter kun je het niet noemen. Er wordt ook geen onderscheid gemaakt in calorieën. Aspartaam, de kunstmatige zoetstof die ze gebruiken in plaats van suiker, speelt zelfs mogelijk een rol bij veel ziektes zoals depressie, epilepsie, parkinson en waarschijnlijk zelfs bepaalde kankersoorten. Meer onderzoek wordt nog gedaan, maar eigenlijk klinkt het allemaal nog wat enger dan suiker zelf.
Suiker vervangers
Er zijn veel alternatieven voor suiker. Echter zijn deze niet echt gezonder. Agave siroop is hier een voorbeeld van. Dit is vooral een alternatief voor honing een natuurlijke suikervervanger. Honing is niet vegan. Waarom honing niet vegan is … Veel mensen denken dat honing gezonder is. Helaas is dat niet zo. Zodra honing warm is, is het net zo slecht als gewone suiker. De meeste honing die in de winkels verkocht worden, zijn warm gemaakt en dus gewoon puur suiker. Honing moet koud geslagen zijn, voor de gezonde eigenschappen.
Als je deze dingen leest realiseer je wel dat te veel suiker dus zeker niet onschadelijk is. De conclusie is dan ook dat je zeker niet te veel moet nemen, en het best goed zal zijn als je het af en toe even in de gaten houdt. Het staat altijd op verpakkingen van producten.
Wil jij meer lezen over recepten zonder suiker? Claire heeft een boek mogen reviewen zoet zonder suiker.